Odnotowaliśmy kilka prób samobójczych

Pani dyrektor, czy w szkołach naszego miasta i powiatu zanotowaliśmy przypadki samobójstw wśród dzieci i młodzieży? Może próby samobójcze?

Przypadki samobójstw wśród dzieci i młodzieży, niestety, się zdarzają, zarówno w Polsce, jak i na świecie. O pojedynczych sygnałach informują media oraz statystki policyjne. Na terenie naszego powiatu również takie sytuacje raz na jakiś czas mają miejsce. Ich skala nie jest duża, ale zawsze nawet przy jednostkowym zdarzeniu budzą się pytania: Czy można było temu zapobiec? Czy zrobiliśmy wszystko? Co można było zrobić inaczej? Pytania te niestety pozostają bez odpowiedzi, bo przecież coś zawiodło, jeśli do takiej tragedii doszło.

Niestety, muszę potwierdzić, że odnotowaliśmy kilka prób samobójczych dzieci i młodzieży, które zgłaszali rodzice. Zawsze uczniowie otrzymywali pomoc psychologiczną, byli poddawani konsultacjom psychiatrycznym. Należy tu jednak podkreślić, że nie wszystkie sytuacje tego typu są do nas zgłaszane. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że takie przypadki trafiają również do innych placówek zatrudniających psychologów i psychiatrów dziecięcych, funkcjonujących na naszym terenie lub poza nim.

Media biją na alarm, pisząc o depresji, która może prowadzić do samobójstwa. Co najczęściej bywa przyczyną depresji wśród uczniów?
Wszystkie dane statystyczne wskazują, że skala problemu depresji wśród uczniów systematycznie wzrasta. Dzieje się tak również na naszym terenie. Dotyka on coraz młodszych klientów.

Nie odbiegamy pod tym względem od statystyk ogólnopolskich, które wskazują, że około jedna trzecia młodzieży ma objawy depresji. Nie wszystkie przypadki pozostają jednak rozpoznane i trafiają do placówek specjalistycznych. Zdarza się, że objawy depresji takie jak: smutek, przygnębienie, płaczliwość, zobojętnienie, apatia, poczucie znudzenia, zniechęcenia (czy ograniczenie lub zaprzestanie aktywności, która wcześniej była dla dziecka ważna lub przyjemna), itp. są błędnie odczytywane przez otoczenie i traktowane jako tzw. " okres buntu", kojarzony z okresem adolescencji (czas dorastania, dojrzewania – przyp. gmd). Dlatego też część dzieci boryka się z nimi samotnie lub korzysta ze wsparcia rodziców, nauczycieli czy zatrudnionych w szkołach specjalistów ( psycholog, pedagog szkolny).
Przyczyny problemu są bardzo złożone i należy je rozpatrywać indywidualnie.

Depresja u młodzieży może być spowodowana negatywnym wpływem otoczenia, czynnikami biologicznymi i społecznymi. Często dużą rolę w powstaniu zaburzeń odgrywają destrukcyjne relacje rodzinne, brak zaufania do rodziców czy problemy osobiste, np. zawód miłosny, niepowodzenia szkolne.

Należy tu podkreślić, że nawet błahe, w ocenie dorosłych, problemy mogą stać się czynnikiem uruchamiającym tego typu chorobę. Natomiast czynnikiem ochronnym są zawsze dobre relacje z dorosłymi ( rodzicami, nauczycielami). Tylko one dają podstawę do tego, że dziecko zwróci się o pomoc do dorosłych, a oni zareagują odpowiedni wcześnie.

Czy nasze szkoły umieją sobie radzić z problemem depresji u uczniów? W jaki sposób? Kto się zajmuje tą problematyką w szkołach?

Uważam, że nasze szkoły coraz większą wagę przywiązują do kwestii związanych ze zdrowiem psychicznym uczniów. Mają świadomość ich skali, rangi i konsekwencji. Prowadzą programy i działania profilaktyczne. Nie mniej jednak należy zauważyć, że tak samo, jak wiele jest przyczyn powstawania zburzeń depresyjnych, tak wiele jest symptomów ich eksponowania. Dlatego też czasem trudno jest je odpowiednio wcześnie zidentyfikować i wdrożyć skuteczne formy pomocowe. Nauczyciele i specjaliści zatrudnieni w szkołach chcą być coraz bardziej skuteczni w swoich działaniach. Świadczy o tym chociażby masowy udział w projekcie powiatowym " Musimy Siać", który miał na celu m.in. zwiększenie wiedzy i kompetencji nauczycieli w zakresie stosowania nowych metod profilaktyki zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży. Nauczyciele, jak również rodzice, pracownicy opieki społecznej, służby zdrowia i innych instytucji pomocowych doskonalili swoje kompetencje poprzez udział w warsztatach w zakresie treningu zapobiegania agresji, szkoleniach z obszaru prowadzenia interwencji kryzysowej i podstaw socjoterapii oraz oddziaływania psychoedukacyjnego. Dla dzieci i młodzieży oraz rodziców zorganizowano konsultacje z psychiatrą i psychologiem. Wdrażano specjalistyczne programy edukacyjno- profilaktyczne.

Rola Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej?

Pracownicy Poradni prowadzą systematyczne zajęcia psychoedukacyjne dla młodzieży na terenie szkół pozostających w obszarze jej działania, ukierunkowane między innymi na wskazywanie konstruktywnych metod radzenia sobie z sytuacjami trudnymi, np. Trening Umiejętności Społecznych czy tematyczne warsztaty psychoedukacyjne. Równolegle prowadzą edukację rodziców i nauczycieli m.in. poprzez realizację programu: " Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały? Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły?". Ponadto psychologowie Poradni na bieżąco wspierają dzieci i młodzież w ramach cyklicznych spotkań konsultacyjno- terapeutycznych i interwencji kryzysowych. W minionym roku szkolnym działania profilaktyczno – edukacyjne w obszarze ochrony zdrowia psychicznego zostały wzmocnione poprzez realizację programu " Musimy Siać...", którego celem była ochrona i wzmocnienie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w powiecie pułtuskim, do czego odniosłam się już w trakcie tej rozmowy. Poradnia jako jednostka, a konkretnie jej pracownicy współpracowali z zespołem realizującym ww. projekt, chyba największe przedsięwzięcie tego typu na naszym terenie.

Dzieci i młodzież naszego powiatu a kwestia dopalaczy i innych używek ... W jaki sposób PPP pomaga szkołom w tym zakresie?

Problem dopalaczy i innych używek również nie ominął naszego powiatu. Do Poradni trafiają młodzi ludzie, którzy szukają pomocy psychologicznej i takową od nas otrzymują. Nie mniej jednak są to przypadki raczej jednostkowe. Wiemy, że realna skala problemu jest zdecydowanie większa, szczególnie jeśli chodzi o używanie tzw. dopalaczy. Posiadamy wiedzę, że część młodych ludzi trafia do innych instytucji specjalizujących się w kompleksowej terapii uzależnień, np. do terapeuty uzależnień dyżurującego w punkcie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Pułtusku czy ośrodków specjalistycznych zajmujących się uzależnieniami, chociażby ośrodek MONAR w Warszawie. Pracownicy Poradni koncentrują się głównie na działaniach profilaktycznych i pomocy konsultacyjno- terapeutycznej. Na terenie szkół, które sygnalizują taką potrzebę, prowadzą zajęcia warsztatowe i edukacyjne dla rodziców na temat rozpoznawania symptomów eksperymentowania ze środkami psychoaktywnymi i sposobów reagowania, wskazują instytucje zajmujące się specjalistyczną terapią uzależnień. Na potrzeby szkół organizujemy też dyżury naszych psychologów podczas zebrań z rodzicami.

Rodzice szukają pomocy w Poradni?

Rodzice szukają pomocy w Poradni, głównie w zakresie diagnozy i terapii psychologiczno- pedagogiczno- logopedycznej dzieci , w tym wczesnego wspomagania rozwoju dziecka oraz wspierania umiejętności wychowawczych samych rodziców. Corocznie wzrasta liczba wydawanych opinii i orzeczeń. Do Poradni trafiają coraz częściej rodzice z małymi dziećmi, przed rozpoczęciem edukacji przedszkolnej, których niepokoi rozwój psychoruchowy ich pociech. Monitorujemy i wspomagamy nawet kilkumiesięczne maluchy.