Specyfika pracy w branży funeralnej – nie dla każdego
Branża funeralna funkcjonuje na pograniczu usług, administracji i psychologii. Pracownik zakładu pogrzebowego ma styczność nie tylko z ciałem zmarłego, ale przede wszystkim z jego rodziną, która często znajduje się w stanie głębokiej żałoby. Dlatego nie każdy może odnaleźć się w takiej pracy. Rekrutacja do firm pogrzebowych obejmuje wstępną selekcję kandydatów już na poziomie analizy CV. Kluczowe znaczenie mają tutaj wcześniejsze doświadczenia zawodowe, choć nie muszą być one bezpośrednio związane z usługami pogrzebowymi. Ważne jest doświadczenie w pracy z ludźmi, szczególnie w zawodach wymagających empatii i wysokiej kultury osobistej.
Zakłady pogrzebowe szukają osób odpornych na stres i umiejących zachować profesjonalizm w trudnych, emocjonalnych sytuacjach. Z badań wynika, że ponad 70% pracowników branży funeralnej wskazuje kontakt z rodziną zmarłego jako najbardziej wymagający aspekt pracy (Raport Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Usług Pogrzebowych, 2023). Z tego względu w procesie rekrutacji często pojawiają się pytania o reakcje kandydata w sytuacjach kryzysowych czy umiejętność radzenia sobie z emocjami innych osób. W dużych firmach pogrzebowych kandydaci przechodzą też testy psychologiczne, które mają na celu ocenę ich stabilności emocjonalnej.
Jakie kwalifikacje i umiejętności są potrzebne, by rozpocząć pracę w tej branży?
Nie istnieje w Polsce formalny obowiązek posiadania określonego wykształcenia w celu pracy w branży pogrzebowej. Jednak wielu pracodawców oczekuje ukończenia kursów specjalistycznych, które przygotowują do zawodu. Wśród nich są szkolenia z zakresu tanatopraksji (czyli balsamowania i przygotowania ciała do pogrzebu), kosmetyki pośmiertnej czy obsługi ceremonii pogrzebowej. Takie kursy organizują między innymi stowarzyszenia branżowe, a także niektóre ośrodki szkoleniowe współpracujące z zakładami pogrzebowymi.
Ponadto przydatne są również uprawnienia do prowadzenia pojazdów uprzywilejowanych, szczególnie w przypadku kierowców karawanów. Wymaga to dodatkowych szkoleń i egzaminów, które nadzoruje policja oraz lokalne ośrodki ruchu drogowego. Część firm pogrzebowych oczekuje od pracowników znajomości podstaw prawa administracyjnego, zwłaszcza przepisów dotyczących pochówków, cmentarzy i rejestracji zgonów. W praktyce wiedzę tę zdobywa się również w trakcie pracy, ale jej znajomość może być dużym atutem na etapie rekrutacji.
Nie bez znaczenia są także umiejętności miękkie, takie jak komunikatywność, umiejętność słuchania, takt i wyczucie w kontaktach interpersonalnych. To one decydują o tym, czy pracownik będzie w stanie skutecznie pomóc rodzinie w organizacji ceremonii, nie naruszając przy tym granic żałoby i prywatności. Kandydaci, którzy potrafią wykazać się tymi cechami, mają zdecydowanie większe szanse na zatrudnienie.
Proces rekrutacji – od rozmowy kwalifikacyjnej po praktyki
Rekrutacja do zakładu pogrzebowego najczęściej zaczyna się od weryfikacji CV i listu motywacyjnego. Firmy szczególną uwagę zwracają na doświadczenie w branżach pokrewnych, takich jak opieka zdrowotna, praca w hospicjach, domach opieki czy nawet służbach mundurowych. To sygnał, że kandydat miał już kontakt ze śmiercią i potrafi zachować spokój w niecodziennych sytuacjach.
Rozmowa kwalifikacyjna często ma charakter bardziej rozmowy o predyspozycjach niż klasycznej rozmowy o umiejętnościach. Pracodawcy pytają o stosunek do śmierci, o osobiste przeżycia związane z żałobą czy o granice, które kandydat może mieć w kontakcie z ciałem zmarłego. To etap, w którym selekcja kandydatów jest bardzo restrykcyjna. Część osób rezygnuje na tym poziomie, bo uświadamia sobie, że nie jest w stanie pracować w takich warunkach.
W wielu przypadkach, szczególnie w większych miastach, przed podpisaniem umowy o pracę kandydat przechodzi okres próbny lub praktyki, które mogą trwać od kilku dni do kilku tygodni. To czas, w którym przyszły pracownik ma okazję zobaczyć, jak wygląda codzienność w zakładzie pogrzebowym. Zdarza się, że praktyki kończą się decyzją o rezygnacji, bo praca z ciałem, zapachem formaliny i kontakt z cierpieniem bliskich okazują się zbyt trudne.
Warto też wiedzieć, że proces rekrutacji różni się w zależności od wielkości zakładu. W małych, rodzinnych firmach ścieżka zatrudnienia jest krótsza i bardziej nieformalna. Z kolei w dużych firmach, obsługujących setki pogrzebów rocznie, rekrutacja przypomina procesy znane z korporacji – z wieloetapowym sprawdzaniem kompetencji i testami psychologicznymi.
Przepisy prawne i regulacje dotyczące pracy w branży pogrzebowej
Branża funeralna w Polsce jest objęta szeregiem przepisów, które regulują nie tylko same pochówki, ale także działalność zakładów pogrzebowych. Podstawą prawną jest Ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych z 1959 roku, która do dziś stanowi fundament działalności tej branży. W myśl tych przepisów, osoba pracująca przy czynnościach związanych z przygotowaniem i przewozem zwłok musi być zdrowa, co potwierdza aktualna książeczka sanitarno-epidemiologiczna.
Dodatkowo przepisy BHP regulują sposoby postępowania ze zwłokami, a także obowiązki dotyczące ochrony zdrowia pracowników mających bezpośredni kontakt z ciałem. Praca w zakładzie pogrzebowym wymaga stosowania środków ochrony osobistej, takich jak kombinezony, rękawice czy maseczki ochronne. To istotne zwłaszcza w przypadku zgonów wywołanych chorobami zakaźnymi. Przepisy nakładają również obowiązek przeszkolenia pracowników z zakresu bezpiecznego obchodzenia się ze zwłokami oraz postępowania w razie kontaktu z materiałem biologicznym.
Choć formalnie nie ma obowiązku ukończenia kursów zawodowych, coraz więcej zakładów wymaga od kandydatów odbycia szkoleń z zakresu tanatokosmetyki, tanatopraksji czy organizacji ceremonii pogrzebowych. Takie przygotowanie nie tylko zwiększa kompetencje pracownika, ale również wpływa na jakość usług świadczonych przez zakład.
Dla osób zainteresowanych pogłębieniem wiedzy o codzienności w tej branży ciekawym źródłem może być portal lokalny zck.olsztyn.pl, który omawia mniej znane aspekty pracy w zakładzie pogrzebowym i prezentuje spojrzenie od kulis.
Wymogi psychiczne i społeczne – czy każdy może być pracownikiem funeralnym?
Wymogi psychiczne w tej branży są często ważniejsze niż umiejętności techniczne. Praca w zakładzie pogrzebowym to codzienna styczność ze śmiercią, co może prowadzić do wypalenia zawodowego, depresji czy zaburzeń emocjonalnych. Wielu pracowników branży pogrzebowej musi korzystać z pomocy psychologów, aby radzić sobie z obciążeniem psychicznym wynikającym z tej pracy.
Ponadto w Polsce, jak pokazują badania Uniwersytetu SWPS z 2021 roku, zawody związane ze śmiercią są społecznie stygmatyzowane. Oznacza to, że pracownicy pogrzebowi często spotykają się z niezrozumieniem, a czasem wręcz z dystansem ze strony otoczenia. Praca w tej branży wymaga więc nie tylko wewnętrznej odporności, ale także umiejętności dystansowania się od opinii społecznych i umacniania własnej tożsamości zawodowej.
Kandydaci muszą być świadomi, że w pracy w zakładzie pogrzebowym nie ma miejsca na przypadkowość. To zajęcie dla osób, które chcą świadomie wykonywać zawód wymagający powagi, odpowiedzialności i profesjonalizmu w każdej sytuacji.
Artykuł sponsorowany
