Warto wiedzieć, co nam fundują rządzący.
Zazwyczaj nowy rok przynosi zmiany w prawie, tak też będzie w 2025 roku. Zmiany dotyczą zarówno zatrudnionych i pracodawców, emerytów i rodziców. Największe zmiany czekają właścicieli nieruchomości. Nie wszystkie wejdą w życie z dniem 1 stycznia, ale o tych, obowiązujących później warto już wiedzieć i przygotować się do nich.
1. WZROST MINIMALNEGO WYNAGRODZENIA ZA PRACĘ
Od 1 stycznia minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie o 366 zł; z obecnych 4300 zł do 4666 zł. Dzięki temu wyższe pensje otrzyma ok. 3,2 mln osób. Więcej otrzymają też samozatrudnieni i zleceniobiorcy, bowiem minimalna stawka godzinowa wzrośnie z 28,10 zł do 30,50 zł, czyli o 2,40 zł. Wzrosną też świadczenia powiązane z płacą minimalną, w tym np. maksymalne odprawy i dodatki za pracę w nocy oraz limit na działalności nierejestrowanej. Na tej podwyżce zyska też blisko 23 tys. duchownych, co budżet będzie kosztować kolejne miliony złotych. Państwo opłaci bowiem za nich wyższe składki na ubezpieczenia społeczne.
2. RENTA WDOWIA
Zmiana wchodzi w życie od 1 lipca 2025 r. Obecnie, w razie śmierci małżonka senior albo zachowuje własną emeryturę, albo decyduje się pobierać 85 proc. emerytury zmarłego małżonka, tzw. rentę rodzinną. Ale od 1 lipca 2025 r. będzie można pobierać własną emeryturę oraz rentę rodzinną po zmarłym małżonku, tzw. rentę wdowią.
Według szacunków ZUS, z tego uprawnienia może skorzystać ok. 1,2 mln osób. Takie osoby, od 1 lipca będą mogły pobierać: 100 proc. własnego świadczenia i 15 proc. renty rodzinnej lub
100 proc. renty rodzinnej i 15 proc. własnego świadczenia.
Aby uzyskać prawo do renty wdowiej, trzeba mieć przyznane prawo do renty rodzinnej lub emerytury. Zatem warto wcześniej ustalić, czy nie trzeba złożyć wniosku, by uzyskać prawo do renty rodzinnej. By móc pobierać dwa świadczenia już od 1 lipca 2025 r., trzeba złożyć wniosek o ustalenie zbiegu świadczeń z rentą rodzinną do 31 lipca 2025 r
Nie trzeba jednak czekać tak długo i wniosek o rentę rodzinną można złożyć już w styczniu.
Według deklaracji przedstawionej przez Wojciecha Dąbrówkę, rzecznika ZUS, od 1 stycznia 2025 r. na stronie internetowej www.zus.pl ma być udostępniony specjalny kalkulator, który pomoże seniorowi wybrać korzystniejszy dla siebie wariant i obliczyć szacunkową, łączną kwotę obu świadczeń.
Kto ma prawo do renty wdowiej?
By mieć prawo do renty wdowiej, trzeba spełniać jednocześnie trzy warunki: mieć osiągnięty powszechny wiek emerytalny, czyli mieć co najmniej 60 lat (kobiety) i 65 lat (mężczyźni); być we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonki/małżonka i nie być w związku małżeńskim w dniu składania wniosku; nabyć prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż w dniu ukończenia 55 lat (kobiety) i 60 lat (mężczyźni), czyli jeśli małżonek zmarł nie wcześniej niż pięć lat przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego.
Jak wysokie świadczenia obniżają wysokość renty wdowiej?
Suma świadczeń wypłacanych wraz z rentą wdowią nie może być wyższa niż trzykrotność emerytury minimalnej.
Do tego limitu wliczane są świadczenia, które będą wypłacane łącznie, a także świadczenia wypłacane przez instytucje zagraniczne oraz inne niż jednorazowe świadczenia i dodatki wypłacane na podstawie ustawy emerytalnej lub odrębnych przepisów. Minimalna emerytura od 1 marca 2024 r. wynosi 1780,96 zł.
To oznacza, że maksymalnie wdowiec lub wdowa będą mogli otrzymać 5342 zł 88 gr.
W efekcie zostaną przeliczone świadczenia po waloryzacji i zweryfikowany zbieg świadczeń w zakresie zmiany kwoty trzykrotności najniższej emerytury. Jeżeli suma świadczeń przekroczy limit, ZUS pomniejszy wypłatę o kwotę przekroczenia.
Jak i gdzie złożyć wniosek?
Wniosek o ustalenie prawa do wypłaty renty wdowiej, można złożyć w dowolnej instytucji, w której świadczeniobiorca ma ustalone prawo do renty rodzinnej lub do własnego świadczenia. Przykład: jeśli wdowa pobiera emeryturę z ZUS, ale ma też prawo do renty rodzinnej po mężu z KRUS, może złożyć wniosek albo w ZUS, albo w KRUS.
Jeśli zaś wdowa ma ustalone prawo do renty rodzinnej oraz do własnego świadczenia, to sytuacja jest prosta: należy złożyć wniosek o połączenie świadczeń z rentą rodzinną, do którego nie trzeba już dołączać żadnych dokumentów. Ale jeśli nie jest przyznana renta rodzinna lub o własne świadczenie (np. emeryturę), to trzeba najpierw złożyć o nie wniosek.
Przykład: wdowiec/wdowa pobiera własną emeryturę i nigdy nie składał wniosku o rentę rodzinną po małżonku, który zmarł, gdy miał 70 lat. W tej sytuacji konieczne jest złożenie wniosku o rentę rodzinną, a dopiero po jej przyznaniu, można złożyć wniosek o rentę wdowią.
Koniecznie trzeba pamiętać, że brak przyznanego świadczenia, pozbawi prawa do renty wdowiej. By otrzymać prawo do renty rodzinnej, trzeba zabrać sporo dokumentów. Tym bardziej więc warto złożyć wniosek jak najszybciej.
3. PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI
Od 1 stycznia 2025 r. zacznie też obowiązywać nowelizacja podatku od nieruchomości, czyli ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2024 r., poz. 1757). To ważne zmiany dla przedsiębiorców, ponieważ nowelizacja wprowadza zupełnie nowe definicje budynku i budowli, a są one kluczowe w opodatkowaniu nieruchomości firmowych. Zdaniem ekspertów, niestety nowe przepisy są nieprecyzyjne, dlatego firmy powinny przygotować się do tych zmian, tzn. zinwentaryzować swój majątek i ustalić, które nieruchomości mogą być opodatkowane w inny sposób niż dotychczas.
Przedsiębiorcy będą mogli złożyć deklaracje na podatek od nieruchomości do 31 marca 2025 r., o ile spełnią dwa warunki. Po pierwsze muszą złożyć do właściwej gminy do 31 stycznia 2025 r. pisemne zawiadomienie o skorzystaniu z tego uprawnienia, a po drugie, muszą zapłacić raty podatku od nieruchomości za styczeń, luty i marzec 2025 r. w wysokości odpowiadającej średniej miesięcznej kwocie należnego podatku za 2024 r.
4. KASOWY PIT
Od 1 stycznia 2025 r. przedsiębiorcy będą mogli przejść na tzw. kasowy PIT. W kasowym PIT podatnik będzie płacił podatek, dopiero gdy kontrahent zapłaci mu należność. Jeśli jednak kontrahent nie uiści należności w ciągu dwóch lat, to i tak podatek trzeba będzie rozliczyć. Nie oznacza to jednak automatycznie obowiązku zapłaty podatku, bo przedsiębiorcy po tych dwóch latach będą mogli skorzystać jeszcze z ulgi na złe długi w PIT. Kasowy PIT wprowadzi nowelizacja ustawy o PIT z 27 września 2024 r. (Dz.U. poz. 1593). Warto pamiętać, że do czasu zapłaty należności podatnik nie ma też prawa do uwzględnienia kosztów uzyskania przychodów.
5. ROZLICZANIE SKŁADKI ZDROWOTNEJ
W 2025 r. będą dwie zmiany w składce zdrowotnej (przewiduje je nowelizacja ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych). Pierwsza zmiana: przedsiębiorcy nie będą musieli od przychodu ze sprzedaży środków trwałych, czyli np. samochodów, maszyn itp., płacić składki zdrowotnej. Według nowych zasad nie będą mogli jednak również pomniejszać składki zdrowotnej o koszt amortyzacji środka trwałego.
Nowelizacja pozwala jednak przedsiębiorcom wybrać, jakie zasady stosować w 2025 r. — stare czy nowe. Zatem przedsiębiorcy muszą policzyć, które zasady będą dla nich korzystniejsze.
Druga zmiana: od 2025 r. nastąpi obniżenie minimalnej składki zdrowotnej dla przedsiębiorców na skali PIT, liniowym PIT i osób na karcie podatkowej. W praktyce podstawa składki zdrowotnej nadal będzie wynosić 9 proc., ale będzie liczona od 75 proc. minimalnego wynagrodzenia, które w 2025 r. ma wynieść 4666 zł. W efekcie, jak policzyli eksperci, zmiana to oszczędność dla przedsiębiorcy w wysokości ok. 100 zł miesięcznie. Jednak zmiana ta nie będzie miała znaczenia dla ryczałtowców. Oni będą nadal rozliczać składkę zdrowotną według dotychczasowych zasad, a więc ryczałtowo.
6. WZROST SKŁADKI ZUS DLA PRZEDSIĘBIORCÓW
W 2025 r. wzrosną składki ZUS przedsiębiorców, ponieważ wzrośnie prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne, od którego liczymy podstawę wymiaru składki (60 proc. x prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne). W 2025 r. przedsiębiorcy zapłacą miesięcznie: 1773,96 zł składek ZUS (tzw. duży ZUS), czyli o 173,64 zł więcej niż w 2024 r. (składki wynosiły 1600,32 zł) lub 442,90 zł (preferencyjny ZUS dla rozpoczynających działalność w 2025 r. oraz korzystających z małego ZUS plus), czyli więcej o 32,96 zł (w 2024 r. składki wynosiły 409,94 zł).
7. E-DORĘCZENIA
Od 1 stycznia 2025 r. zacznie obowiązywać Krajowy System Doręczeń Elektronicznych, czyli e-doręczenia. Jest to elektroniczny odpowiednik tradycyjnych przesyłek listowych za potwierdzeniem odbioru. Oznacza to po prostu, że list polecony zostanie przesłany w formie elektronicznej.
Obowiązek korzystania z e-doręczeń obejmie większość podmiotów publicznych, w tym m.in. organy władzy publicznej, ZUS, KRUS, jednostki samorządu terytorialnego, osoby wykonujące określone zawody zaufania publicznego np. adwokatów, radców prawnych i doradców podatkowych, ale nie tylko. E-doręczenia obejmą też niektórych przedsiębiorców. Korzystać z niej muszą przede wszystkim urzędy oraz podmioty publiczne, ale przedsiębiorcy powinni pamiętać, że ten obowiązek dotyczy również ich. W pierwszym etapie obejmie on podmioty, które po nowym roku będą składać wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz będą rejestrować się w Krajowym Rejestrze Sądowym. To oznacza, że od 1 stycznia 2025 r. skrzynkę do e-doręczeń muszą obowiązkowo posiadać nowi przedsiębiorcy i będzie to jednym z kroków w procesie rejestracji działalności gospodarczej. Firmy zarejestrowane w CEIDG przed tą datą będą miały obowiązek stosowania e-doręczeń od 1 października 2026 r. Istnieje jednak ważny wyjątek – jeśli po 30 czerwca 2025 r. przedsiębiorca będzie aktualizować swoje dane w CEIDG, to wtedy adres do e-doręczeń musi posiadać w momencie składania wniosku o aktualizację.
Inne zasady dotyczą podmiotów zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) przed 1 stycznia 2025 r., np. spółek, i fundacji. One adres do e-doręczeń muszą mieć już od 1 kwietnia 2025 r. Z kolei wszyscy adwokaci i radcy prawni obowiązkowo muszą posiadać aktywne konto do e-doręczeń już 1 stycznia 2025 r.
Nie oznacza to jednak, że firmy, adwokaci, radcowie od razu załatwią elektronicznie wszystkie sprawy urzędowe.
Od stycznia wejdzie w życie nowelizacja, które umożliwia administracji publicznej skorzystanie z 12-miesięcznego okresu przejściowego. Zgodnie z nią do 31 grudnia 2025 r., podmioty publiczne będą mogły odstąpić od doręczenia korespondencji na adres do doręczeń elektronicznych lub z wykorzystaniem publicznej usługi hybrydowej z uwagi na przesłanki organizacyjne, których wystąpienie ocenia sam nadawca. Zatem sam organ oceni, czy ma możliwości organizacyjne do wprowadzenia e-doręczeń.
Dlatego do końca 2025 r. skutki doręczenia korespondencji za pośrednictwem operatora pocztowego czy przez e-PUAP mają być równoważne ze skutkami e-doręczenia.
8. INTEGRACJA KAS FISKALNYCH Z TERMINALAMI PŁATNICZYMI
Obowiązek integracji kas fiskalnych z terminalami płatniczymi został odroczony
do 1 kwietnia 2025 r. Zmiana wynika z ustawy z 6 listopada 2024 r. o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych. To oznacza, że od 1 stycznia 2025 r. tzw. agenci rozliczeniowi będą musieli przesyłać szefowi Krajowej Administracji Skarbowej dane o płatnościach realizowanych za pośrednictwem terminali. Docelowo takie rozwiązanie ma być stosowane również po 1 kwietnia 2025 r., co wynika z projektu nowelizacji VAT, który przyjął na początku grudnia rząd. Ministerstwo Finansów zrezygnowało bowiem z nałożenia obowiązku integracji kas fiskalnych z terminalami płatniczymi przez podatników. Nadal jednak agenci rozliczeniowi będą raportować dane o płatnościach fiskusowi. Od 1 stycznia 2025 r. (do 2027 r.) nadal ma być stosowany limit zwolnienia sprzedaży detalicznej w wysokości 20 tys. zł rocznie.
Jeśli sprzedaż na rzecz konsumentów nie przekroczy limitu, sprzedawca będzie mógł korzystać ze zwolnienia z obowiązku stosowania kas fiskalnych. Tak, jak to było do końca 2024 r., ze zwolnienia nie będą mogli korzystać określeni w przepisach podatnicy, np. lekarze i prawnicy. Tak wynika z rozporządzenia ministra finansów z 17 grudnia 2024 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. poz. 1902), które zastąpiło dotychczasowe rozporządzenie w tej sprawie.
9. USTAWA O OCHRONIE LUDNOŚCI
Od 1 stycznia 2025 roku zaczyna obowiązywać ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej. Doświadczenie wrześniowego kataklizmu powodziowego pokazało, że ta ustawa jest niezbędna. Obecnie obrona cywilna istniała tylko teoretycznie. W 2022 r. weszła w życie ustawa o obronie ojczyzny, która uchyliła regulacje dotyczące obrony cywilnej. W praktyce obrona cywilna ogranicza się do sprawdzania, czy działają syreny alarmowe, za to o ewakuacji praktycznie nic nie wiadomo.
Nowa ustawa przede wszystkim usunie lukę prawną i sprawi, że w stanie zagrożenia, działania służb będą lepiej skoordynowane, zadziała system ostrzegania i alarmowania.
Nowa ustawa uzupełni i uporządkuje działania, służące przygotowaniu podmiotów ochrony ludności do reagowania w czasie pokoju, stanu wojennego i wojny.
Za ochronę ludności ma odpowiadać minister właściwy do spraw wewnętrznych. Powstanie też nowy organ opiniodawczo-doradczy Rządowy Zespół Ochrony Ludności.
Ustawa przewiduje powstanie korpusu ochrony cywilnej, który ma skupiać podmioty, które dziś zajmują się ratownictwem.
Obowiązkowo będą do niego przynależeć, np. pracownicy przedsiębiorstw odpowiadających za oczyszczanie miasta, elektrowni, wodociągów. Do korpusu można też będzie przystąpić dobrowolnie.
Na podstawie ustawy zostanie stworzony system ewidencji, utrzymania i budowania schronów i ukryć doraźnych na potrzeby ludności, a także zapewnione zostanie istotne wsparcie finansowe realizacji tych przedsięwzięć.
10. SYSTEM KAUCYJNY Z OPÓŹNIENIEM
Od 1 stycznia 2025 roku zacznie też obowiązywać nowelizacja ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Jej głównym celem jest przesunięcie uruchomienia systemu kaucyjnego z 1 stycznia 2025 r. na 1 października 2025 r.
Zatem od jesieni, będzie pobierana kaucja od butelek szklanych, plastikowych i puszek na każdym etapie obrotu, Nowela ustawy zapewnia trzymiesięczny okres przejściowy, lecz nie maksymalnie do 31 grudnia 2025 r. jest czas na wykorzystanie zapasu opakowań bez oznakowania systemem kaucyjnym, niewprowadzonych do obrotu w dniu przystąpienia wprowadzającego do systemu.
Co ważne, nowelizacja wyłącza z systemu opakowania na produkty mleczne (mleko, jogurty itp.).
11. "PREMIA ZA DŁUGOWIECZNOŚĆ"
Z danych ZUS wynika, że ponad 3 tys. pobiera tzw. świadczenie honorowe. W większości to kobiety. "Premia za długowieczność" ma długą historię. To specjalne, honorowe świadczenie dla osób, które ukończyły 100 lat jest wypłacane w Polsce od 1972 r. Jednak świadczenie to nie było gwarantowane ustawowo, a jego wysokość zależała od daty urodzenia. Teraz to się zmieni. Od 1 stycznia 2025 r. wejdzie w życie ustawa o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia. Zgodnie z nią świadczenie honorowe przysługuje w wysokości 6246,13 zł miesięcznieobywatelom Polski, które w miesiącu poprzedzającym ukończenie 100 lat miały prawo m.in.: do emerytury, renty. Co do zasady ZUS przyzna i wypłaci świadczenie z urzędu. Jeśli jednak stulatek nie ma prawa do świadczenia emerytalno-rentowego, bo np. pobiera emeryturę z zagranicy, ale ma obywatelstwo polskie, i po ukończeniu 16-roku życia przez co najmniej 10 lat miał centrum interesów osobistych i gospodarczych w Polsce, może złożyć wniosek o świadczenie honorowe.
12. DŁUŻSZY URLOP DLA RODZICÓW WCZEŚNIAKÓW
Od 19 marca 2025 roku, wejdą ważne przepisy dla rodziców wcześniaków. Chodzi o nowelizację Kodeksu pracy, która wprowadza dodatkowy urlop — od 8 do 15 tygodni — dla matek i ojców dzieci urodzonych przed czasem i hospitalizowanych po porodzie. W czasie jego trwania wysokość zasiłku macierzyńskiego wynosić będzie 100 proc. podstawy zasiłku.
Nowy urlop przyznawany będzie według zasady: tydzień za każdy rozpoczęty tydzień pobytu dziecka w szpitalu. Nowelizacja jest ważną zmianą, bowiem obecnie matkom i ojcom dzieci urodzonych przedwcześnie przysługuje tak samo długi urlop, jak rodzicom dzieci urodzonych w terminie.
To 20 tygodni urlopu macierzyńskiego oraz 41 tygodni urlopu rodzicielskiego. Co prawda matki mogą przerwać urlop macierzyński i pójść na tzw. zwolnienie na dziecko, czyli zasiłek opiekuńczy, ale mogą to zrobić dopiero po ośmiu tygodniach. Otrzymują wtedy też tylko 80 proc. pensji.
