Burmistrz Wojciech Gregorczyk, przemawiając 11 listopada przy odnowionej mogile bohaterskich obrońców Pułtuska z 1920 roku, wspomniał, że w dniach 10 i 11 sierpnia tego roku, w obronie naszego miasta i w jego okolicach poległo lub zostało rannych ponad 200 polskich żołnierzy, a 17 sierpnia ta liczba jeszcze się zwiększyła do około 260. Ciała46 poległych żołnierzy, które po wojnie ekshumowano, złożono we wspólnej mogile w pobliżu dawnego cmentarza prawosławnego. Dokonali tego dowódcy i żołnierze 13 Pułku Piechoty, któremu jako stałą lokalizację wyznaczono wówczas pułtuskie koszary. W celu złożenia doczesnych szczątków obrońców naszego miasta 13 Pułk Piechoty zakupił teren przycmentarny, gdzie po dokonaniu pochówku poległych bohaterów, żołnierze usypali okazały kopiec ziemny, a jego zwieńczeniem stał się wysoki prosty krzyż; starannie to miejsce ogrodzili i rok rocznie wraz z pułtuską społecznością otaczali opieką; stroili mogiłę darnią i kwiatami, z których na ważne uroczystości centralnie układali postać orła białego – godła narodowego, zapalali znicze, zaciągali warty honorowe.
Po II wojnie światowej, mimo niekorzystnych trendów ideologicznych, pułtuszczanie podtrzymywali tradycję opieki i troski o to jakże ważne i godne pamięci miejsce. Mogiłę przebudowano w 1990 roku, stosując jednak nie najlepszej jakości materiały budowlane, co po 30 latach wymusiło potrzebę jej wyremontowania. Na granitowej tablicy, ufundowanej w roku 2000 przez Wyższą Szkołę Humanistyczną, wyryto nazwiska owych 46 żołnierzy złożonych w tej mogile, poległych w walkach o nasze miasto w sierpniu 1920 roku.
Stan obecny odnowionej mogiły jest efektem wielomiesięcznych przygotowań oraz wspólnej partycypacji w kosztach i w zamiarze jej godnego odrestaurowania przez samorządy Gminy Pułtusk oraz Powiatu Pułtuskiego, w tym: projektowania, uzgodnień z Mazowieckim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, wnioskowania o pomoc z funduszy pozabudżetowych, co zaowocowało ok. 30% dotacją ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Jest to również rezultat dobrego projektu autorstwa pana Michała Michalaka z firmy M.KWADRAT, solidności robót budowlanych wraz z renowacją elementów ogrodzenia, co stało się możliwe dzięki wysiłkowi firmy DANGOC panów Daniela i Pawła Goców. To także piękna płaskorzeźba z brązu – godło Wojska Polskiego, wzór z początków jego formacji po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, wraz z okolicznymi napisami – praca artysty plastyka pana Marka Pursa i rzeczoznawcy pana Marka Gierlacha. Jest to jednocześnie efekt renowacji drewnianego krzyża, którą nieodpłatnie wykonała firma ZURFAM pana Wojciecha Żurawińskiego.
Burmistrz podziękował wszystkim osobom zaangażowanym w przeprowadzenie prac remontowych, zaznaczył przy tym, że odnowiona mogiła bohaterów wojny polsko-bolszewickiej stanowi dzisiaj wspaniałą kompozycję z wyremontowanymi w ubiegłym roku, z inicjatywy Starostwa Pułtuskiego oraz Instytutu Pamięci Narodowej, grobami w sąsiedniej kwaterze żołnierskiej. Niech więc w nowej postaci służy chwale poległych oraz pamięci potomnych przez wiele następnych lat i pokoleń – dopowiedział, podsumowując swoje wystąpienie.
Zamieszczamy dla porównania zdjęcia mogiły przed renowacją i po renowacji oraz zdjęcie z uroczystości 13 Pułku Piechoty przy mogile żołnierzy poległych w walkach o Pułtusk w 1920 r.
źródło: pultusk.pl
